Posted by W momencie wykrycia pierwszych przypadków zakażeń koronawirusem w Polsce władze rozpoczęły przygotowania do walki z epidemią. Od początku wprowadzania obostrzeń określony został reżim sanitarny, który zakładał między innymi zasłanianie ust i nosa. Dotyczył on zarówno przestrzeni publicznej otwartej jak i zamkniętej.
Praktycznie równolegle z zapoczątkowaniem tego obowiązku zaczęły się pojawiać głosy sprzeciwu, a wraz z nimi osoby, które nie stosowały się do tych przepisów. Rozpoczęto więc próby usankcjonowania przymusowości tych obostrzeń.
W ciągu ponad 10 miesięcy byliśmy świadkami kilku zmian przepisów zarówno Kodeksu Wykroczeń jak i ustaw sanitarno – epidemiologicznych. Od 29 listopada znowelizowany Kodeks Wykroczeń wprowadza nowe przepisy odnoszące się do braku zasłaniania ust i nosa.
W poniższym artykule odpowiemy na pytanie czy ostatnia nowelizacja wprowadziła jednoznaczne rozwiązania problemu mandatu za brak maseczki na gruncie prawnym.
Mandat za brak maseczki — podstawa prawna
Od początku ustanowienia stanu zagrożenia epidemicznego pod koniec trzeciego kwartału 2020 roku ustawodawca próbował obrać rozporządzenie ministra właściwego do spraw zdrowia jako podstawę prawną noszenia maseczek.
Spotkało się to ze sprzeciwem sporej części ludzi, którzy odwoływali się do art. 31 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, który przyznaje każdemu obywatelowi ochronę jego wolności. W takim samym tonie wypowiadali się prawnicy, którzy na co dzień stosują prawo oraz w dużej mierze sądy rejonowe, do których trafiały sprawy odmowy przyjęcia mandatu.
Dlaczego? Uzasadnienia wyroków sądów rejonowych, które odmawiały wszczęcia postępowania, opierały się na nieuzasadnionych przesłankach prawnych pozwalających na wprowadzenie wszechobecnego przymusu zakładania maseczek. Następnie została wprowadzona dyrektywa, która miała ułatwić karanie ludzi, którzy nie zakrywają ust i nosa, a przy okazji ominąć drogę postępowania w sprawie wykroczeń.
Umożliwiono Sanepidowi nakładanie kar administracyjnych za nie noszenie maseczki w kwocie do 30 000 zł! W niektórych przypadkach nieprzyjęcie mandatu za brak maseczki skutkowało sporządzeniem notatki do Sanepidu i otrzymaniem kary administracyjnej.
Kto może wystawić mandat za brak maseczki?
Pośpieszne nowelizacje ustawy covidowej sprawiały problemy natury prawnej dla zwykłego Kowalskiego. Przepisy były nieczytelne i skomplikowane. Dopiero po 260 dniach od wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego w Polsce wprowadzono przepisy, które jasno wskazują na to, w jakim przypadku Policja bądź Straż Miejska bądź Gminna może wystawić mandat na przykład za brak przyłbicy.
Dokładnie mówimy o art. 116 § 1a Kodeksu Wykroczeń, który mówi o nieprzestrzeganiu “zakazów, nakazów, ograniczeń lub obowiązków” sankcjonowanych w odpowiednich regulacjach prawnych związanych z zagrożeniem sanitarno-epidemiologicznym za których złamanie grozi kara grzywny ewentualnie nagany.
Regulacje do których odnosi się przytoczony wyżej przepis zawarte są w akcie prawnym dotyczącym zapobiegania, a także zwalczania zakażeń oraz chorób zakaźnych w społeczeństwie. Chodzi o art. 46 pkt 13 w którym mowa jest o nakazie przykrywania dróg oddechowych, w określonych okolicznościach, miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach, wraz z metodą realizacji tej decyzji.
Nadal oczywiście mamy możliwość odmówienia przyjęcia mandatu za brak maseczki, aczkolwiek udowodnienie przed wymiarem sprawiedliwości naszej racji, będzie teraz o wiele bardziej utrudnione, a w niektórych przypadkach wręcz niemożliwe.
Tak więc mandat za brak maseczki może zostać wystawiony przez Policję, Straż Miejską bądź Gminną, Żandarmerię Wojskową jak również Straż Ochrony Kolei.
Gdzie trzeba nosić maseczki?
Kwestia podstaw prawnych za złamanie nakazu zakrywania ust i nosa została wyjaśniona dość kompleksowo, ale pojawia się następne pytanie: gdzie musimy mieć założoną maseczką a gdzie nie? Ogólnie rzecz ujmując, należy zakładać maseczkę na obszarze ogólnodostępnym. Wszystko jasne? Niezupełnie…
Rozporządzenie RM dotyczące wprowadzenia określonych ograniczeń, nakazów
i zakazów w nawiązaniu do działania czynników epidemicznych określa miejsca, gdzie przymus chowania ust i nosa istnieje. Należy zakładać maseczkę choćby:
- na terenach nekropolii,
- w komunikacji zbiorowej,
- w wielkopowierzchniowych placówkach handlowych,
- miejscu zatrudnienia (jeśli taką decyzję podejmie pracodawca, czy też jeśli praca polega na bezpośrednim kontakcie z klientem),
- w placówkach kultury,
- we wszelkich jednostkach medycznych, w miejscach kultu religijnego,
- w urzędach.
Natomiast określenie miejsca publicznego nie dotyczy przykładowo:
- parków botanicznych,
- ogrodów zabytkowych,
- rodzinnych ogródków działkowych.
Brak konieczności zasłaniania ust i nosa odnosi się również do jazdy prywatny środkiem lokomocji lub spożywania posiłku w zakładzie pracy.
Jaki mandat grozi za brak maseczki?
Jeśli jednak znajdziemy się w okolicznościach, gdy Policja będzie chciała wystawić nam karę za brak maseczki, to na podstawie treści art. 116 §1a Kodeksu Wykroczeń grozić nam będzie grzywna lub nagana.
Naganę najprawdopodobniej dostaniemy w momencie, w którym zasłonimy usta i nos, gdyż jest to kara mająca na celu przywrócenie porządku prawnego i nie grozić nam będzie kara finansowa. Inaczej jest w przypadku kary grzywny, która cechuje się czysto majątkowymi przymiotami, więc obciąży nasz portfel.
Art. 96 § 1bd Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia po ostatniej nowelizacji podnosi górny wymiar sankcji za brak maseczki do 1000 zł. W dalszym ciągu każdy obywatel ma możliwość nie zgodzić się na przyjęcie mandatu za brak maseczki i skierowania sprawy do rozstrzygnięcia przez władzę sądowniczą. Jeśli jednak dojdzie do sytuacji, w której będzie trzeba zapłacić mandat, który dostaniemy za brak maseczki lub trzeba będzie zapłacić mandat oraz dodatkowo koszty postępowania sądowego, które mogą przewyższyć kwotę mandatu, to warto sprawdzić ofertę portalu Ekassa.pl, który oferuje szybkie kredyty przez internet — każdy znajdzie tam to, czego potrzebuje.
