Zaliczka a zadatek – na którą opcje najlepiej jest się zdecydować?

Podpisując umowę zobowiązującą do kupna, wynajęcia lub skorzystania z jakiejś usługi niejednokrotnie spotykamy się z pojęciem zadatku oraz zaliczki. Często nie zdajemy sobie sprawy, co te dwa pojęcia oznaczają i mylnie myślimy, że polegają na tym samym. Czym w takim razie jest zadatek oraz zaliczka i na czym polegają różnice między nimi omówimy sobie poniżej, aby w razie kontaktu z takim pojęciem nie mieć wątpliwości, z czym mamy styczność.

Co to jest zadatek?

Jest to zastrzeżenie umowne, zabezpieczające interesy obu stron umowy. Osoba wpłacająca zadatek po nie wykonaniu swojego zobowiązania traci go, natomiast strona otrzymująca zadatek, jeśli nie wywiąże się ze swoich zobowiązań, musi oddać go w podwojonej wysokości.

Zadatek najczęściej stosuje się w umowach przedwstępnych dotyczących np. sprzedaży nieruchomości. Podpisując taką umowę strony zabezpieczają się na wypadek jej zerwania bądź niedotrzymania.

Różnicą pomiędzy obydwoma jest to, że po niewykonaniu zobowiązania zadatek zostaje zatrzymany przez jedną z obydwu stron, natomiast zaliczka zostaje zwrócona.

Główne założenia zadatku:

  • Jeśli umowa zostaje zawarta i wszystkie jej postanowienia będą spełnione wpłacony zadatek stanowi część sumy docelowej, czyli po prostu to co wpłaciliśmy w formie zadatku odejmowane jest od ostatecznej ceny zakupu. Wpłacając zadatek w wysokości np. 10% wartości towaru jaki chcemy zakupić do dopłaty po wykonaniu umowy zostaje 90%.
  • Jeśli kupującemu nie uda się wywiązać z umowy bądź się z niej wycofa, sprzedający ma prawo zatrzymać zadatek.
  • Jeśli sprzedający z jakichkolwiek powodów nie da rady wywiązać się z umowy i sprzedaż nie powiedzie się, jest on zobowiązany do zapłaty dwukrotności wysokości zadatku na rzecz kupującego.
  • Jeżeli umowa nie zostanie wykonana z winy obu stron zadatek zostaje zwrócony osobie, która go wpłaciła, czyli kupującemu.

Co to jest zaliczka?

Zaliczka to pewna suma pieniędzy, którą osoba kupująca wpłaca sprzedającemu na poczet zapłaty w przyszłości przed dokonaniem zakupu. Zaliczka często też wpłacana jest na dokonanie zakupów niezbędnych do finalizacji umowy, np. remontując mieszkanie przekazujemy budowlańcowi zaliczkę na zakup materiałów potrzebnych do wykonania remontu.

W przeciwieństwie do zadatku w przypadku nie wywiązania się z umowy, zaliczka zostanie zwrócona. Jeśli jednej ze stron nie uda się dotrzymać jej zobowiązań, osoba która otrzymała zaliczkę nie ma prawa jej zatrzymać, musi oddać ją osobie wpłacającej.

Jeśli jesteśmy stroną, która wpłaca zaliczkę i z naszej winy umowa nie zostanie dotrzymana mamy prawo do ubiegania się o zwrot zaliczki. Jeśli jesteśmy stroną, która zaliczkę otrzymała i nie wywiązała się z zobowiązań umowy przez co nie doszło do jej zrealizowania otrzymaną zaliczkę musimy zwrócić wpłacającemu.

Zaliczka zazwyczaj wpłacana jest w wysokości kilku lub kilkunastu procent wartości towaru lub usługi, jakie chcemy zakupić, nie może jednak wynosić 100% wartości towaru.

Różnice między zaliczką a zadatkiem

Różnice między zadatkiem a zaliczką zaczynają się, kiedy nie dochodzi do realizacji zawartej umowy. Omówmy sobie kilka sytuacji, w których te różnice są najbardziej zauważalne.

Załóżmy, że planujemy wyjazd na wakacje i w tym celu dokonujemy rezerwacji pokoju w hotelu. Właściciel hotelu wymaga wpłaty części kwoty jako zapewnienie, że skorzystamy z usługi i po upływie określonego czasu dopłacimy resztę należnej sumy, spełniając w ten sposób warunki umowy.

Jeśli wpłacimy zadatek a z usługi nie skorzystamy, czyli umowa nie zostanie wykonana z naszej winy, właściciel hotelu ma prawo go zatrzymać.

Jeśli wpłacimy zaliczkę a sytuacja potoczy się tak samo jak powyżej, czyli z umowa nie powiedzie się z naszej winy, to właściciel hotelu ma obowiązek zwrócić wpłaconą zaliczkę.

W sytuacji odwrotnej, kiedy wpłacimy zadatek, ale z winy właściciela hotelu nie dojdzie do realizacji umowy ma on obowiązek zwrócić nam zadatek w dwukrotności jego wysokości, czyli podwójną sumę jaką wpłaciliśmy.

Znów powtarzając sytuację tak jak powyżej, czyli z winy właściciela hotelu umowa nie zostanie zrealizowana a my wpłaciliśmy zaliczkę na jej poczet właściciel ma obowiązek oddać ją w takiej samej kwocie, jaką wpłaciliśmy.

W sytuacji kiedy umowa nie powiedzie się z winy obu stron niezależnie czy wpłacana została zaliczka czy też zadatek podlegają one zwrotowi w takiej samej sumie, jaka była wpłacana.

Zalety i wady zadatku

Główne zalety, które przemawiają na korzyść zadatku to:

  • wpłacając zadatek kwota całkowita jaką będziemy zobowiązani zapłacić zostaje o niego zmniejszona
  • jest to dobre zabezpieczenie umowy (w przypadku rozmyślenia się osoby sprzedającej możemy otrzymać rekompensatę w postaci dwukrotnej sumy zadatku)
  • jeżeli umowa nie zostanie dotrzymania z winy obydwu stron, zadatek zostaje zwrócony stronie, która go wpłaciła

Wady, które posiada zadatek:

  • będąc sprzedającym jeśli rozmyślimy się i zrezygnujemy z umowy sprzedaży musimy zwrócić zadatek w dwukrotnej kwocie osobie kupującej
  • wysokość zadatku ustala sprzedający, osoba kupująca nie ma możliwości negocjacji

Wady i zalety zaliczki

Zalety, dzięki którym warto wybrać właśnie zaliczkę:

  • kwota, jaką wpłacimy na rzecz zaliczki zostaje odjęta od całkowitej sumy, jaką jesteśmy zobowiązani zapłacić, aby doszło do realizacji umowy
  • kiedy osoba wpłacająca zaliczkę rozmyśli się i wycofa z umowy ma prawo do odzyskania zaliczki
  • jeżeli nie dojdzie do realizacji umowy z winy obu stron zaliczka zostaje zwrócona osobie, która ją wpłaciła

Wady, jakie można wyszczególnić w zaliczce:

  • jest słabym zabezpieczeniem umowy patrząc ze strony oferującej sprzedaż lub usługi, ponieważ jest ona zobowiązana oddać zaliczkę w przypadku, kiedy kupujący się rozmyśli
  • wysokość zaliczki ustalana jest przez sprzedającego bez możliwości negocjacji

Podsumowanie

Ciężko stwierdzić, która forma zabezpieczenia umowy, tj. zaliczka czy zadatek są bardziej korzystne. Głównie zależy to od typu umowy oraz strony, po której się znajdujemy. Będąc osobą oferującą sprzedaż lub usługę lepiej zdecydować się na zadatek, ponieważ mamy wtedy zabezpieczenie, gdyby osoba kupująca nie wywiązała się z umowy możemy wpłacony przez nią zadatek zatrzymać, co będzie rekompensatą za poświęcony czas, natomiast jeśli to sprzedający nie wywiąże się ze swoich obowiązków i ze sprzedaży zrezygnuje, musi oddać kupującemu zadatek i dodatkowo dopłacić mu z własnej kieszeni równowartość tej sumy. Zaliczka jest wygodniejsza, jeśli jest się kupującym, ponieważ i w przypadku kiedy z naszej winy nie dojdzie do finalizacji umowy i z winy sprzedającego podlega ona zwrotowi stronie, która ją wpłaciła. Jednak w takiej sytuacji sprzedający nie posiada tutaj żadnego zabezpieczenia finansowego, przez co narażony jest na większe ryzyko niedotrzymania umowy ze strony kupującego, ponieważ niezależnie od sytuacji zaliczkę będzie musiał zwrócić. Decyzja, czy zdecydować się na zaliczkę czy zadatek powinna zostać przedyskutowana przez obie strony, dzięki czemu możliwy będzie wybór najlepszego rozwiązania, natomiast kwota wymaganej zaliczki czy zadatku ustalana jest przez sprzedającego, kupującemu nie zostaje nic poza dostosowaniem się do jego wymagań.

 

4 komentarze

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *