Posted by Zwolnienie z pracy może mieć miejsce z różnych powodów, ale zawsze jest sprawą delikatną, która wpływa zarówno na pracownika, jak i pracodawcę. Tym bardziej należy dopilnować, żeby cały proces zwolnienia został przeprowadzony zgodnie z prawem i poszanowaniem obydwu stron.
Zwolnienia z pracy mają miejsce w wyniku osobistej decyzji pracowników lub w wyniku decyzji podjętej przez pracodawców. W pierwszej opcji najczęściej chodzi o sytuację, gdy pracownik znalazł nową, bardziej atrakcyjną pracę. W grę mogą wchodzić także różne życiowe decyzje (np. przeprowadzka do innego miasta albo kraju). Pracodawca podejmuje decyzję o zwolnieniu najczęściej w trzech przypadkach: redukcja zatrudnienia z powodu problemów finansowych firmy, automatyzacja procesów w przedsiębiorstwie lub rażące naruszenie Kodeksu pracy i wewnętrznych regulaminów pracodawcy przez pracownika (zwolnienie dyscyplinarne).
Kodeks pracy – zwolnienia
Jak ujmuje Kodeks pracy zwolnienie pracownika? O tym, w jaki sposób może dokonać się rozwiązanie umowy o pracę, mówi art. 30 § 1. Prawodawca stwierdził w nim, że zwolnienie z pracy, a tym samym rozwiązanie umowy zawartej między pracownikiem a pracodawcą, następuje za porozumieniem stron, gdy umowa sama wygasa (zatrudnienie na czas określony) lub gdy jedna ze stron złoży oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia.
To jednak nie wszystko, ponieważ Kodeks pracy szczegółowo określa również okres wypowiedzenia w przypadku zwolnienia z pracy. Sprawdźmy zatem, jak zwolnić pracownika zatrudnionego na czas określony, a także, jak zwolnić pracownika zatrudnionego na czas nieokreślony. Obydwa przypadki reguluje art. 36 Kodeksu pracy:
· przy zatrudnieniu krótszym niż pół roku okres wypowiedzenia wynosi 14 dni;
· przy zatrudnieniu co najmniej półrocznym okres wypowiedzenia wynosi 1 miesiąc;
· przy zatrudnieniu co najmniej 3 lata okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące (w przypadku likwidacji firmy lub jej upadku okres wypowiedzenia może zostać skrócony do 1 miesiąca).
Nie ma zatem znaczenia, czy pracownik jest zatrudniony na czas określony, czy nieokreślony, ale ważny jest jego staż w danej firmie. Inaczej jednak kwestia wygląda, gdy zawarta została umowa o pracę na okres próbny. Wtedy zastosowanie ma art. 34 Kodeksu pracy, który określa okres wypowiedzenia na:
· 3 dni przy umowie do 14 dni;
· 7 dni przy umowie dłuższej niż 14 dni;
· 14 dni przy umowie trzymiesięcznej.
Istotne jest także to, w jaki sposób jest liczony okres wypowiedzenia. Gdy wyrażony jest w miesiącach, zaczyna biec od pierwszego dnia miesiąca po miesiącu, w którym zostało wypowiedzenie wręczone. Tygodnie w okresie wypowiedzenia liczone są od pierwszej soboty po wręczeniu wypowiedzenia.
Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy i inne kwestie
Jak zwolnić pracownika? Pracodawca musi uwzględnić wszystkie kwestie, o których napisaliśmy wcześniej, a które wynikają bezpośrednio z Kodeksu pracy. Do tego wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o pracę na czas nieokreślone wymaga również określenia przyczyny tego wypowiedzenia. Należy podkreślić, że takie samo wypowiedzenie ze strony pracownika nie wymaga podawania żadnych przyczyn. W firmie, w której działają związki zawodowe, konieczne jest również poinformowanie ich przedstawicieli o planach zwolnienia pracownika.
Może również pojawić się rozliczenie z pracodawcą po rozwiązaniu umowy o pracę, gdy pracownik miał odpowiedzialność materialną za powierzone mienie (np. pracownik sklepu). Wtedy dokonywana jest inwentaryzacja i pracodawca może zażądać ewentualnej rekompensaty za utracone mienie. Może również wydłużyć pracownikowi okres wypowiedzenia – przy ustawowych 14 dniach do 1 miesiąca, a przy ustawowym 1 miesiącu do 3 miesięcy.
Zwolnienie pracownika może również wiązać się ze zwolnieniem z obowiązku świadczenia pracy. Co to oznacza? Pracodawca może chcieć z różnych przyczyn, żeby pracownik nie wypełniał dalej swoich obowiązków w firmie. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy to pracownik składa wypowiedzenie z pracy, jak i zwolnienia z inicjatywy pracodawcy.
Rozwiązanie umowy o pracę może również przybrać formę dyscyplinarną, To zerwanie stosunku pracy, gdy pracownik w sposób rażący naruszył swoje obowiązki, gdy popełnił przestępstwo uniemożliwiające dalsze zatrudnienie lub utracił uprawnienia do wykonywania pracy. Te przypadki są również określone w Kodeksie pracy. Oczywiście pracodawca znowu musi podać przyczynę „dyscyplinarki”. Pracownik nie może bowiem sądzić, że „zwolnili mnie z pracy bez powodu”.
Jeśli pracownikowi pozostało 4 lata do wieku emerytalnego, pracodawca nie może go zwolnić.
Zwolnienie z pracy – koronawirus
COVID-19 i pandemia wywołana przez koronawirusa sprawiły, że wiele firm znalazło się w bardzo trudnej sytuacji. Całe sektory gospodarki zostały wyłączone z funkcjonowania, co przełożyło się na generowanie ogromnych kosztów firm. W tej sytuacji wielu przedsiębiorców zaczęło zastanawiać się na ograniczenie wydatków poprzez redukcję zatrudnienia. Chociaż tarcze antykryzysowe przyjmowane przez Sejm i Senat miały pomóc przedsiębiorcom i konsumentom, to jednak nie ograniczyły prawa pracodawców do zwalniania pracowników. Nie zmieniły się również okresy wypowiedzenia z powodu COVID-19.
Zwolnienie z pracy za porozumieniem stron
Często dochodzi do zwolnienia z pracy za porozumieniem stron. Takie rozwiązanie przewiduje Kodeks pracy, o czym już wspomnieliśmy na początku tego artykułu. Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron może mieć miejsce zarówno wtedy, gdy pracownik chce zwolnić się z pracy, jak i z taką inicjatywą wychodzi pracodawca. W przypadku porozumienia stron rozwiązanie umowy następują za zgodą pracodawcy i pracownika. Nie jest istotny powód rozwiązania umowy. Podpisuje się wtedy specjalny dokument – porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę.
Zwolnienie za porozumieniem stron a urlop
Warto także zwrócić uwagę na kwestię urlopów. Kodeks pracy w art. 1671 przewiduje, że w okresie wypowiedzenia pracownik może zostać wysłany na urlop wypoczynkowy. W ten sposób może odebrać urlop bieżący i zaległy. Jeśli niemożliwe jest wykorzystanie całego urlopu, pracodawca musi wypłacić za niego ekwiwalent pieniężny. To jednak nie wszystko. Gdy pracownik przebywa na wypowiedzeniu, pracodawca musi dać mu wolne na poszukiwanie nowej pracy. Przy wypowiedzeniu 14 dni lub 1 miesiąc przysługują pracownikowi 2 dni, a przy dłuższym wypowiedzeniu – 3 dni.
Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy a świadectwo pracy
Każdy pracownik, który kończy pracę w danej firmie, musi otrzymać świadectwo pracy. Jeśli taki pracownik do końca okresu wypowiedzenia pojawia się w firmie, nie ma z tym problemu. Niestety, gorzej, gdy pracownik został zwolniony z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia. Wtedy pracodawca lub osoba upoważniona nie może mu przekazać osobiście świadectwa pracy. W takiej sytuacji pracodawca w ciągu 7 dni od wydania świadectwa pracy przesyła ten dokument pocztą do byłego pracownika.
Świadczenie rehabilitacyjne a zwolnienie z pracy
Jeśli pracownik pobiera świadczenie rehabilitacyjne, przez pierwsze 3 miesiące tej sytuacji pracodawca nie może zwolnić tego pracownika, bo chroni go przed tym prawo. Jednak po 3 miesiącach pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia zgodnie z art. 53 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy.
Wniosek o zwolnienie z pracy
Jak zwolnić się z pracy? Pracownikowi przysługuje prawo, żeby zwolnić się z pracy, jeśli uzna, że zajmowane stanowisko już go nie satysfakcjonuje. Tak naprawdę jednak nie trzeba podawać pracodawcy żadnego powodu, z którego rozwiązuje się umowę.
Jak napisać podanie o zwolnienie z pracy?
Aby zwolnić się z pracy, konieczne jest złożenie u pracodawcy odpowiedniego pisma. Dokument powinien zawierać nagłówek informujący, że to wypowiedzenie umowy o pracę, miejsce i datę, dane obydwu stron, typ wypowiedzenia i okres, a także podpis pracownika.
Zwolnienie z pracy to często trudny czas dla byłego pracownika. Jeśli nie ma od razu propozycji zatrudnienia u nowego pracodawcy, traci się poczucie bezpieczeństwa finansowego. W czasie poszukiwania nowej pracy i przejściowych kłopotów finansowych najłatwiej wesprzeć się szybką pożyczką w Ekassa, ponieważ ten pożyczkodawca indywidualnie rozpatruje sytuację każdego klienta.