Zwolnienie z pracy. Sprawdź, jak wygląda zwolnienie z pracy przez pracownika i pracodawcę

Zwolnienie z pracy może mieć miejsce z różnych powodów, ale zawsze jest sprawą delikatną, która wpływa zarówno na pracownika, jak i pracodawcę. Tym bardziej należy dopilnować, żeby cały proces zwolnienia został przeprowadzony zgodnie z prawem i poszanowaniem obydwu stron.

Przyczyny zwolnień

Zwolnienia z pracy mają miejsce w wyniku osobistej decyzji pracowników lub w wyniku decyzji podjętej przez pracodawców. W pierwszej opcji najczęściej chodzi o sytuację, gdy pracownik znalazł nową, bardziej atrakcyjną pracę. Pracodawca podejmuje decyzję o zwolnieniu najczęściej w trzech przypadkach: redukcja zatrudnienia, automatyzacja procesów lub rażące naruszenie obowiązków.

Kodeks pracy – zasady zwolnień

Art. 30 § 1

Wskazuje, że umowa może być rozwiązana za porozumieniem stron, z upływem czasu, na jaki była zawarta lub przez oświadczenie jednej ze stron.

Art. 36 – Okresy wypowiedzenia

• mniej niż 6 miesięcy: 14 dni
• 6 miesięcy do 3 lat: 1 miesiąc
• powyżej 3 lat: 3 miesiące

Art. 34 – Umowa na okres próbny

• do 14 dni: 3 dni wypowiedzenia
• powyżej 14 dni: 7 dni
• 3 miesiące: 14 dni

Jak liczyć okres wypowiedzenia?

Zgodnie z przepisami, okres wypowiedzenia zależy nie tylko od rodzaju umowy, ale również od stażu pracy u danego pracodawcy. W przypadku wypowiedzenia określonego w miesiącach, okres ten rozpoczyna się zawsze pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono wypowiedzenie. Przykład: jeżeli wypowiedzenie zostało złożone 10 kwietnia, okres wypowiedzenia zaczyna biec od 1 maja.

Jeśli okres wypowiedzenia liczony jest w tygodniach, to jego bieg rozpoczyna się od pierwszej soboty po dniu, w którym doręczono wypowiedzenie. Przykład: wypowiedzenie wręczone w środę 5 czerwca oznacza rozpoczęcie okresu wypowiedzenia od soboty 8 czerwca.

Takie zasady zapewniają precyzyjne liczenie terminów i eliminują wątpliwości interpretacyjne przy rozliczaniu ostatnich dni zatrudnienia.

Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy

Zdarza się, że po wręczeniu wypowiedzenia, pracodawca decyduje się zwolnić pracownika z obowiązku dalszego świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia. Taka decyzja może być podyktowana chęcią ograniczenia ryzyka (np. dostępu do poufnych danych) lub po prostu brakiem potrzeby dalszej obecności pracownika w firmie. Pracownik mimo to zachowuje prawo do wynagrodzenia za cały okres wypowiedzenia. Zwolnienie z obowiązku pracy może być jednostronną decyzją pracodawcy, ale często jest też uzgadniane z pracownikiem.

Rozwiązanie dyscyplinarne

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, czyli tzw. "dyscyplinarka", stosuje się w wyjątkowych sytuacjach, np. gdy pracownik:

• ciężko naruszył podstawowe obowiązki pracownicze,
• popełnił przestępstwo uniemożliwiające dalsze zatrudnienie,
• utracił uprawnienia niezbędne do wykonywania zawodu.

Pracodawca musi dokładnie wskazać przyczynę w piśmie rozwiązującym umowę. Pracownikowi przysługuje prawo do odwołania się od takiego zwolnienia do sądu pracy.

Ochrona przedemerytalna

Zgodnie z Kodeksem pracy, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, który osiągnął wiek wskazujący, że brakuje mu mniej niż 4 lata do wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu nabycie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Zakaz ten ma charakter ochronny i dotyczy wyłącznie wypowiedzenia przez pracodawcę. Nie dotyczy natomiast rozwiązania umowy za porozumieniem stron czy zwolnienia dyscyplinarnego.

Zwolnienie za porozumieniem stron

To najłagodniejsza forma zakończenia stosunku pracy, która odbywa się za zgodą obu stron. Może zostać zaproponowana zarówno przez pracownika, jak i pracodawcę. Rozwiązanie to daje dużą elastyczność – strony mogą wspólnie ustalić termin zakończenia pracy oraz inne warunki odejścia, np. sposób rozliczenia zaległego urlopu czy ewentualną odprawę. Dokument, który to potwierdza, to porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę. Nie trzeba w nim wskazywać przyczyny zakończenia współpracy.

Urlop i czas na poszukiwanie pracy

W czasie okresu wypowiedzenia pracownik ma prawo do:

• wykorzystania bieżącego i zaległego urlopu – pracodawca może jednostronnie wysłać pracownika na urlop;
• dni wolnych na poszukiwanie pracy – zgodnie z art. 37 Kodeksu pracy:
• 2 dni wolne w przypadku wypowiedzenia 14 dni lub 1 miesiąca,
• 3 dni wolne przy wypowiedzeniu trwającym 3 miesiące.

W przypadku niewykorzystania urlopu, pracownik otrzymuje ekwiwalent pieniężny.

Świadectwo pracy

Po zakończeniu stosunku pracy, pracodawca ma obowiązek niezwłocznie wydać świadectwo pracy. Powinien to zrobić najpóźniej w ciągu 7 dni od dnia rozwiązania umowy. Jeżeli pracownik nie jest obecny w firmie (np. został zwolniony z obowiązku świadczenia pracy), dokument należy wysłać pocztą tradycyjną lub przekazać za pomocą innego ustalonego kanału (np. kurier, odbiór osobisty przez pełnomocnika).

Świadczenie rehabilitacyjne

Jeśli pracownik po zakończeniu zwolnienia lekarskiego przechodzi na świadczenie rehabilitacyjne, przez pierwsze 3 miesiące takiego świadczenia pracodawca nie może rozwiązać z nim umowy. Po tym okresie, zgodnie z art. 53 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, pracodawca ma prawo rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia. Jest to tzw. rozwiązanie umowy z powodu długotrwałej niezdolności do pracy.

Wniosek o zwolnienie z pracy

Każdy pracownik ma prawo samodzielnie zakończyć zatrudnienie. W tym celu powinien złożyć pisemne wypowiedzenie umowy o pracę. Co istotne – nie musi podawać przyczyny swojej decyzji. Forma wypowiedzenia zależy od rodzaju umowy (na czas nieokreślony, określony, na okres próbny).

Co powinno zawierać wypowiedzenie:

• tytuł: "Wypowiedzenie umowy o pracę",
• miejscowość i data,
• dane pracownika i pracodawcy,
• wskazanie rodzaju umowy oraz okresu wypowiedzenia,
• własnoręczny podpis pracownika.

Wypowiedzenie można złożyć osobiście, listem poleconym lub przez system kadrowy (jeśli taki funkcjonuje w firmie).

Wsparcie finansowe

Utrata pracy często wiąże się z niepokojem o przyszłość i stabilność finansową. Jeśli pracownik nie znajduje od razu nowego zatrudnienia, może sięgnąć po tymczasowe rozwiązania, np. szybkie pożyczki. Firmy takie jak Ekassa oferują indywidualną ocenę sytuacji finansowej klienta i uproszczone formalności, co pozwala na szybkie uzyskanie potrzebnych środków bez zbędnych dokumentów.

Skorzystać z oferty Ekassa